De opvang van 1000 mensen: van bouwblok naar maatschappelijk dilemma
Wat gebeurt er als er morgen in Nederland plotseling opvang nodig is voor 1000 mensen? Denk aan een overstroming, een grootschalige natuurbrand of een internationale crisis. Die vraag staat centraal in het bouwblok ‘Opvang 1000 pax’, waarin team Basisbehoefte binnen de Infra Capacity Alliance onderzoekt wat er nodig is om grootschalige opvang mogelijk te maken; fysiek, organisatorisch én maatschappelijk.
Een realistisch plan begint bij een ongemakkelijke vraag: wat is het absolute minimum dat geregeld moet zijn voor een veilige, waardige en werkbare opvang van onze eigen bevolking, waar alle gemeenten zich in kunnen vinden? Denk aan sanitaire voorzieningen, veiligheid, rustplekken, voeding, informatie en begeleiding. En dat alles binnen korte tijd realiseerbaar, ook in onverwachte situaties. Deze verkenning brengt onvermijdelijk dilemma’s aan het licht die raken aan onze normen: wat vinden we normaal en wat is in crisistijd ‘goed genoeg’?
Dilemma in het publieke domein
Tijdens het congres Crises to Come van het Nederlands Instituut Publieke Veiligheid (NIPV) verzorgde Weerbaar NL een interactieve deelsessie over het maatschappelijk potentieel van Nederland.
Eén van de centrale vragen luidde: “Wat is acceptabel als tijdelijke noodoplossing, als je weet dat het om mensen gaat en om dagen of weken, niet slechts om uren?” De reacties op dit publieke vraagstuk toonden aan hoe actueel en breed gedragen het onderwerp is. Op LinkedIn ontstond een levendige discussie waarin professionals uit het veiligheidsdomein, de ontwerpwereld en de overheid zich uitspraken over normen, tempo en medemenselijkheid. De spanning tussen minimale eisen en maatschappelijke aanvaardbaarheid is daarbij duidelijk voelbaar.
Geen product, maar een effect
Die bredere context komt ook naar voren in een recent interview op WeerbaarNL.nl met ICA. Daarin benadrukt ICA dat de overheid niet zou moeten vragen om een product (zoals een generator of een tent) maar om het beoogde effect: dat opvanglocaties daadwerkelijk functioneren op het moment dat het nodig is.
Dat vraagt om oplossingen die niet alleen kloppen op papier, maar ook uitvoerbaar, flexibel en opschaalbaar zijn in de praktijk. De invulling van noodopvang verschilt immers aanzienlijk tussen 3 dagen, 3 weken, 3 maanden of zelfs 3 jaar – denk bijvoorbeeld aan de maatregelen rond de opvang na de aardbeving in Groningen.
Dit vraagt om een andere manier van denken en organiseren. In plaats van top-down plannen of losse ad-hoc oplossingen pleit ICA voor het bundelen van kennis en capaciteit via modulaire bouwstenen. Het bouwblok ‘Opvang 1000 pax’ is daar een concreet voorbeeld van. Het laat zien hoe ontwerp, logistiek, veiligheid en bestuur samen kunnen optrekken om de basisbehoeften van mensen in crisistijd te borgen.
Van bouwen naar bevragen
Wat deze casus bijzonder maakt, is dat de ontwerppraktijk nadrukkelijk wordt verbonden met een maatschappelijk gesprek. Door dilemma’s publiek te maken en actief reacties uit te lokken, ontstaat er ruimte om onze aannames onder de loep te nemen. Een functionerende noodopvang is immers niet alleen een logistieke uitdaging, maar ook een spiegel voor onze waarden.
ICA blijft deze dialoog actief voeren. Want alleen door dilemma’s zichtbaar te maken, kunnen we samen betere, snellere én breder gedragen oplossingen ontwikkelen voor de crisissen van morgen
