Van mentale kracht tot structurele steun: gezondheid en welzijn zijn onlosmakelijk verbonden
In het crisismodel Gelton staat ‘opgeschaalde medische zorg’ bovenaan, letterlijk en figuurlijk. Zoals de afbeelding laat zien, vormt gezondheid de bovenste laag, ondersteund door de andere domeinen. Zorginfrastructuur, gezondheidsfaciliteiten en zorgcapaciteit zijn essentieel voor iedere vorm van maatschappelijke veerkracht.
De samenhang tussen zorg en welzijn
Crisis treft mensen, fysiek én mentaal. Ziekte, verwarring, verlies van perspectief: opgeschaalde medische zorg (gezondheid) en nafase & herstel (welzijn) zijn onafscheidelijk. Het crisismodel Gelton laat zien dat zonder deze twee pijlers, geen duurzame weerbaarheid mogelijk is. Gezondheid betekent meer dan medische zorg. Het vraagt om infrastructuur die zorginstellingen bereikbaar en operationeel houdt, ook tijdens crises. Denk aan ziekenhuizen die afhankelijk zijn van digitale netwerken, ambulances die toegang nodig hebben tot zorglocaties. ICA ondersteunt hierin met mobiele zorgunits, databeveiliging en noodsystemen.
Welzijn gaat over mentale veerkracht, zingeving, sociaal herstel. Mensen die gehoord worden en toegang hebben tot hulp, herstellen sneller. Welzijnspleinen en wijkhubs, zoals in Rotterdam, zijn hier voorbeelden van: ze combineren praktische hulp, participatie, informatie én zorg. Daarbij zijn re-integratie, herstel, participatie en activering essentiële elementen van een structurele aanpak.
De nafase: brug naar duurzaam herstel
Zoals Daan Prevoo (burgemeester van Valkenburg aan de Geul) tijdens de overstromingen treffend zei: “Wanneer het water is verdwenen, is de urgentie verdwenen.” Opruimen kan lokaal beginnen, maar elders gaat men vaak over tot de orde van de dag. De getroffenen blijven achter (letterlijk en figuurlijk) met de rommel. Als samenleving moeten we ons realiseren dat juist in deze nafase het fundament voor veerkracht wordt gelegd. Vergeten we deze stap, dan ondermijnen we het herstel en de weerbaarheid van mensen bij een volgende crisis.
Zonder welzijn geen veerkracht
Volgens het NIPV (2024) is mentale weerbaarheid een van de sterkste voorspellers van herstelvermogen. Zonder welzijn geen herstel, zonder herstel geen veerkracht.
Bronvermelding
- NIPV – Werken aan weerbaarheid en veerkracht (2024)
- ICA – Sociale veerkrachtstructuren (2024)
- Gemeente Rotterdam – Welzijnspleinen (2023)
- Interview Daan Prevoo (2025)
